Voor de meeste mensen is zand gewoon zand. Zwart zand voor in de tuin en geel zand voor in de zandbak. Zand op een zonnig strand en zand dat op een winderige dag in je gezicht waait. Eigenlijk staan we er helemaal niet bij stil. Zand is er gewoon. Terwijl bijna niemand er bij stilstaat gebruikt de Nederlandse bouwsector ieder jaar miljoenen tonnen zand en grind. Wanneer zand voor dergelijke specifieke doeleinden wordt gebruikt is het ineens alles behalve gewoon. De korrelgrootte en de uiteindelijke bestemming van het zand zijn dan van groot belang. Een belangrijk onderscheid is te maken tussen ophoogzand en industriezand. Ophoogzand heeft een fijnere korrel (0,1-0,5 mm) dan industriezand (0,1-7 mm). Grotere korrels worden grind genoemd. Naast deze wat algemenere toepassingen wordt ook zand geselecteerd voor hele specifieke doeleinden zoals sportvelden, paardenbakken en golfbanen.

Waar komt al dit zand eigenlijk vandaan? Behalve zand uit de zee, meren en rivieren, zijn er verspreid in Nederland een aantal locaties waar zand op het vasteland wordt gewonnen. Deze zandwinlocaties beslaan al snel enkele tientallen hectares en hebben een exploitatieperiode van zeker 20 jaar. Door het zand aan de bodem te onttrekken ontstaat een meer waarbij dieptes van ruim 30 meter niet ongebruikelijk zijn. Door het grote oppervlak en de lange exploitatieperiode hebben zandwinlocaties een grote impact op het landschap. Om versnippering van het landschap te voorkomen, willen landelijke en provinciale beleidsmakers dat zandwinning wordt geconcentreerd op een beperkt aantal plaatsen. Zo is de zandwinning Oosterweilanden gelegen tussen Vriezenveen en Almelo, als  centrale zandwinlocatie voor regio Twente ontstaan.

Naast de concentratie van zandwinning op een beperkt aantal locaties is ook landschappelijke inpassing een belangrijk aspect. Om aan het eind van de exploitatieperiode een goede landschappelijke inpassing te garanderen, is er voordat er ook maar één korrel zand is gewonnen een plan gemaakt over hoe het gebied er over 25 jaar uit zal komen te zien.

Zand voor zandbed heeft een korrelgrootte van 0 tot 0,5 mm, deze relatief kleine korrels komen vrijwel overal in Nederland voor. Dit zand kan zonder verder bewerking worden toegepast in infrastructurele projecten en terreinophogingen.

Industriezand is een verzamelnaam voor zand met een korrelgrootte van 0,1 tot 7 mm. Deze grovere korrels komen met name voor in het zuiden van Nederland. Ook in Overijssel en Drenthe ligt een hoeveelheid grofkorrelig zand opgeborgen in de bodem. Verder noordwaarts wordt de structuur van het zand fijner en komt grofkorrelig industriezand nog nauwelijks in de bodem voor.

Betonzand, metselzand, asfaltzanden en zand voor sportvelden vallen allemaal onder de noemer industriezand. Op 1 april 2020 is de moderne klasseerinstallatie op de zandwinning Oosterweilanden in gebruik genomen. Vanaf dit moment wordt de regio voorzien van een breed scala aan zandsoorten zoals: vloerenzand, stukadoorszand, betonzand, metselzand, voegzand, draineerzand, sportveldenzand, straatzand, zand voor zandbed  en teelaarde.